Auteur Teun Toebes wenst terugkeer medemenselijkheid:

‘Het leven houdt niet op met dementie’

In ‘Een blik op morgen’ vragen we experts uit het veld hun visie met ons te delen. Verfrissend. Onverwacht. Inspirerend. En soms een tikkeltje activistisch, zoals deze keer Teun Toebes. Hij ging wonen bij ouderen met dementie en heeft zo van binnenuit een eigentijdse visie ontwikkeld op dementie. ‘We moeten van dat stigma af. Eén op de vijf mensen krijgt dementie. En het betekent niet het einde’, aldus Teun (22). Hij schreef er een boek over: ‘VerpleegThuis’.

Teun: ‘Ik vind het ongelooflijk dat waar ik woon een gesloten afdeling is, met sloten op de deuren en een hek om het pand. Mensen met dementie zijn geen criminelen. En juist als je iemand opsluit, wil-ie weg. Gooi de boel open en maak deze woonplek zó aantrekkelijk dat iedereen er wil wonen! Sterker nog, de mensen die hier wonen worden op alle fronten ontzien van risico’s. Geen drempel in de gang, geen brandend kaarsje, zelfs een zachtgekookt eitje is uit den boze (volgens de richtlijn salmonella-preventie). Dat vind ik geen leven in de laatste levensfase. Daarmee maak je mensen veel afhankelijker dan nodig is. En omdat veel van wat het leven ‘sjeu’ geeft (bijvoorbeeld sfeerverlichting), hier ontbreekt, komen mensen ’s avonds ook niet in slaap en wordt er medicatie ingezet. Waar is de medemenselijkheid?!’

'Het leven houdt niet meteen op. Dus laten we ook niet doen alsof dat zo is en deze groep meteen zoveel ontnemen.'

Echt inclusief

Teun: ‘Betrek mensen met dementie weer bij de samenleving. Hiernaast is een studentenhuis. Die jongeren zouden dolgraag in de tuin zitten en een praatje maken met ons als bewoners. Maar ja, dat hek… Zo werkt het dus niet. Hier is niemand mee geholpen. Laat ook jongeren veel meer kennismaken met wat leven met dementie betekent. Zeker ook jongeren die vertraging nodig hebben in het leven kunnen aansluiting vinden bij mensen met dementie. Je verbreedt ieders blik door de scheidingswanden weg te halen. Een inclusieve samenleving werkt alleen, als we ook echt inclusief zijn op alle fronten.’

Het reële verhaal

Teun: ‘Het onderwerp dementie verdient veel meer aandacht. Maar dan wel met het reële verhaal. Nu zien we alleen reclamespotjes van mensen met Alzheimer in een rolstoel. Dementie treft alle leeftijden. En wie het treft, heeft nog een levensverwachting van gemiddeld 8 jaar. Het leven houdt dus niet meteen op. Dus laten we ook niet doen alsof dat zo is en deze groep meteen zoveel ontnemen. Blijf vooral kijken naar wat wel kan in plaats van wat niet meer kan. Het zorgaanbod kan zich veel meer richten op mogelijkheden in plaats van op beperkingen. Dat maakt het leven zoveel rijker.’

'Iedereen wil van betekenis zijn. Dáár moet de zorg aan bijdragen.’

Perspectief bieden

Teun: ‘Als pilaar van de publieke gezondheid kan de GGD hier naar mijn idee een sleutelrol in spelen. Veel zorgorganisaties stellen hun eigen belang boven het levensgeluk van degene die hun zorg nodig hebben. Dat is waar het mis is. Het gaat niet om meer geld, het gaat om kijken met een andere blik. Een visie die voor iedereen veel meer perspectieven biedt. We moeten dementie of andere aandoeningen niet zien als een ‘probleem’ dat ‘opgelost’ moet worden. Iedereen – met welke ziekte, aandoening of beperking dan ook – wil namelijk van betekenis zijn. Dáár moet de zorg aan bijdragen.’

Foto door Marijke Krekels