Trommel zonder rommel en traktatiebeleid
‘Voor schoolkinderen is gezonde voeding absolute noodzaak’
Landelijk heeft 13 procent van de 10-jarigen overgewicht; in de regio Zuid-Holland Zuid is dat zelfs 19 procent. ‘Er moet daarom absoluut iets gebeuren,’ zegt Jenna Davies, Projectleider Publieke Gezondheid & Regiocoördinator JOGG. ‘En als thuissituaties misschien niet gunstig zijn, laten we dan in elk geval op school de goede situatie creëren.’ Rondom het begin van het nieuwe schooljaar zijn er daarom 2 campagnes gestart: ‘Trommel zonder rommel’ en ‘Wie jarig is viert feest’.
Onderzoekers van de universiteiten van Amsterdam en Wageningen hebben de inhoud van bijna 500 lunchtrommels van basisschoolleerlingen onderzocht. De resultaten zijn best teleurstellend (zie kader): veel witbrood, veel suikerhoudende drankjes en nauwelijks groente of fruit. ‘Gezien de percentages kun je in dit geval niet volhouden dat gezonde voeding een armoedeprobleem is,’ stelt Jenna Davies. ‘Het is een maatschappelijk probleem, waarbij kennelijk op grote schaal gedacht wordt dat bijvoorbeeld appelsap net zo gezond is als een appel. En dan hebben we het nog niet eens over de lunchtrommels met een zakje chips of een stuk pizza van de vorige avond erin.’
Jenna Davies, Projectleider Publieke Gezondheid & Regiocoördinator JOGG
Succesvol tegengas geven
Kinderen krijgen dus veel ongezond eten binnen via de lunchtrommel. Vorig jaar startte daarom de campagne ‘Geen rommel in je trommel’. Dit jaar is die wat krachtiger en positiever geherformuleerd tot ‘Trommel zonder rommel’. Via scholen, bibliotheken en jeugdzorg zijn brochures uitgedeeld met tips voor een gezonde lunch. Om ouders bewust te maken en te inspireren. Andere regio’s hebben het initiatief overgenomen. Zelfs een grote landelijke supermarktketen schaarde zich achter de actie. ‘We voeren deze campagne op de ‘back to school’ momenten in augustus/september,’ aldus Jenna Davies. ‘De momenten waarop ineens de pakjes Wicky en de Liga’s weer in de aanbieding zijn. Met de campagne willen we tegengas geven. Succesvol! Ouderraden raken overtuigd en scholen die eerst geen gezondheidsbeleid hadden, voelen zich gesteund en gaan ‘om’. Er zijn nu scholen met bijvoorbeeld een vaste groente- en fruitdag.’
Traktatie verdringt gezond
De campagne ‘Wie jarig is viert feest’ (in plaats van: trakteert) werd in juni gelanceerd. Zo konden scholen een aangepast traktatiebeleid meenemen in de schoolplannen voor het nieuwe jaar. ‘Voor schoolkinderen is gezonde voeding natuurlijk absolute noodzaak,’ stelt Jenna Davies. ‘Voor de juiste voedingsstoffen en energie om te presteren. De voedingsindustrie heeft echter steeds meer eetmomenten gecreëerd: het 11-uurtje, het 4-uurtje en ook de schooltraktaties. Zoveel eten heeft niemand nodig; een traktatie gaat dan al snel ten koste van een gezond eetmoment.’
Feestbeleid biedt voordelen
Veel scholen worstelen met een ‘gezond traktatiebeleid’. ‘Vaak geldt bij traktaties nog ‘the bigger the better’’, meent Jenna Davies. ‘En wat doe je als juf of meester als een kind toch met snoep aankomt? Een jarig kind stuur je niet terug.’ De campagne ‘Wie jarig is viert feest’ wil het feestelijke loskoppelen van het eten. Een kind dat jarig is, wil iets leuks, aandacht, in het zonnetje gezet worden. ‘Dus roepen we scholen op om het traktatiebeleid om te zetten in een feestbeleid,’ vertelt Jenna Davies. ‘De jarige mag bijvoorbeeld kiezen: een kwartier langer buiten spelen of een TikTok-filmpje opnemen met z’n allen of nog iets anders. Met als bijkomend voordeel dat financiële verschillen in traktaties, allergieën of levensbeschouwelijke voedingsvoorschriften geen probleem meer vormen.’ En ze besluit: ‘Dit feestbeleid is dus niet alleen gezond, maar biedt voordelen voor zowel de school als de ouders en de kinderen.’
Wél rommel in de trommel
Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam en Wageningen University & Research hebben de inhoud van 487 lunchtrommels van kinderen op de basisschool bekeken. Zij zagen dat:
- 19% van de broodtrommels alleen wit brood bevatte
- 43% van de kinderen alleen suikerhoudende dranken meekrijgen
- slechts 6% van de kinderen groente meekrijgt
- slechts 5% van de kinderen fruit meekrijgt.
Tips, inspiratie, ervaring
Voor beide campagnes is er een website vol tips en inspiratie, zoals ervaringsverhalen van scholen die al een stap hebben gemaakt in het gezonde lunch- en traktatiebeleid.
Kijk op: