MET HET MES OP TAFEL
‘Gezondheid is een keuze’
In ‘Met het mes op tafel’ staat een actuele stelling centraal, waarop twee betrokkenen uit het veld reageren. Met de verkiezingen in het vooruitzicht, zijn de discussies over de kosten van de gezondheidszorg niet van de lucht. Moeten we wel gezamenlijk opdraaien voor de stijgende kosten, ook voor mensen die zich ‘ongezond gedragen’? Of kun je als individu een deel van je verzekeringspremie terugverdienen door ‘gezond gedrag’? Hierbij aansluitend is de stelling in deze editie: 'Gezondheid is een keuze’.
EENS ‘Je kunt als individu zeker positieve keuzes maken’
Eline de Koning is Senior Beleidsadviseur Publieke Gezondheid bij de gemeente Dordrecht: ‘We vinden het belangrijk om op een brede manier naar gezondheid te kijken. Zeggen dat gezondheid een eigen keuze is, is wat te kort door de bocht. Maar je kunt als individu zéker leefstijlkeuzes maken, die jouw gezondheid in positieve zin beïnvloeden. Zoals stoppen met roken, matig alcohol gebruiken, en voldoende sporten en bewegen. Ook door op tijd aan de bel te trekken bij gezondheidsproblemen, kun je deze vaak ten goede keren. Voor gemeenten ligt er de taak om met informatie en voorlichting de publieke gezondheid te bevorderen. En om de randvoorwaarden te scheppen die nodig zijn voor inwoners om gezonde keuzes te kúnnen maken.’
Eline: ‘We zien in de praktijk dat er veel factoren zijn die de gezondheid van onze inwoners kunnen beïnvloeden. Van luchtkwaliteit en geluidsoverlast tot de directe omgeving waarin veel ongezond eten en drinken te verkrijgen is. Als gemeente kunnen we aan verschillende knoppen draaien om bij te dragen aan een gezonde generatie. Zo zorgen we bijvoorbeeld voor voedseleducatie voor de jeugd en stimuleren we inwoners gebruik te maken van het sport- en beweegaanbod. We proberen de leefomgeving aantrekkelijker te maken met een goede infrastructuur, om zo het beweeggedrag te bevorderen. En vanuit het minimabeleid dragen we hieraan bij door bijvoorbeeld te zorgen dat iemand in een schuldensituatie niet te veel stress ondervindt. Maar bij dit alles hebben we als gemeente de ondersteuning van veel maatschappelijke partners hard nodig.’
ONEENS ‘Collectieve factoren bepalen voor 70% iemands gezondheid’
Anke Nooijens is Teamleider op de afdeling Gezondheidsbevordering bij de GGD ZHZ: ‘Inwoners hebben een eigen verantwoordelijkheid. Maar uit onderzoek blijkt dat collectieve factoren – die individuele inwoners niet zelf kunnen beïnvloeden – voor zeventig procent bijdragen aan achterstanden in gezondheid. Zoals ongunstige woon- en werkomstandigheden, laaggeletterdheid, armoede en schulden. Deze omstandigheden hebben invloed op de mogelijkheden van mensen, op de keuzes die ze kunnen maken en op de mate waarin ze toegang hebben tot gezondheidsinformatie, zorg en (preventieve) voorzieningen. Dit alles hangt bovendien samen. Want mensen die langdurig in armoede leven, wonen vaker in omstandigheden die slecht zijn voor de gezondheid. Als gevolg van geldgebrek ervaren zij meer stress, hebben daardoor minder aandacht voor hun gezondheid of gezond gedrag en minder geld om te besteden aan gezonde voeding of aan sport. Daarnaast leidt geldgebrek vaak tot schaamte, wat weer grote invloed heeft op het zelfbeeld en de sociale contacten.’
Anke: ‘Ten slotte kan geldgebrek ook een barrière zijn om gebruik te maken van zorg en preventieve voorzieningen. Gezondheid is daarom een gezamenlijke verantwoordelijkheid van zowel inwoners als maatschappelijke partijen. Als DG&J dragen we vanuit onze eigen verantwoordelijkheid – samen met onze partners – bij aan het verminderen van gezondheidsachterstanden op populatieniveau. Dat wil zeggen: op het niveau van grotere groepen inwoners. Nu is preventie namelijk nog té vaak gericht op het individu. Terwijl een effectieve aanpak om te komen tot een gezonde generatie echt om een systeemverandering op verschillende vlakken vraagt. Dit is dan ook het uitgangspunt van ons Meerjarenplan 2024-2027, dat nu in ontwikkeling is.’