Onderzoeker Masi Mohammadi:
‘Werken aan ‘empathische’ woonomgeving voor álle doelgroepen’
In ‘Een blik op morgen’ vragen we experts uit het veld hun visie met ons te delen. Verfrissend. Onverwacht. Inspirerend. En soms een tikkeltje activistisch, zoals Masi Mohammadi. Zij is hoogleraar ‘Smart Architectural Technologies’ aan de Technische Universiteit Eindhoven en bekleedt de KIVI-leerstoel ‘Architecture in Health’ aan de HAN University of applied sciences. Gedreven probeert zij – als senior onderzoeker en projectmanager van verschillende landelijke projecten rond slimme gezonde steden – een beweging in gang te zetten. ‘Op dit vlak doe ik een oproep tot een klein beetje burgerlijke ongehoorzaamheid!’
Masi: ‘Eenvoudig uitgelegd ben ik specialist in het ‘nieuwe wonen’. Ik onderzoek hoe wonen geoptimaliseerd kan worden, op sociaal, ruimtelijk en technologisch vlak. Hoe deze drie elementen samen kunnen zorgen voor een betere leefomgeving en leefomstandigheden. In het bijzonder voor sociaal of fysiek kwetsbare doelgroepen. Om deze inwoners echt te integreren in de gewone leefomgeving, en de leefomgeving dus echt inclusief te maken. Daarmee bedoel ik niet dat we dus terug moeten naar de bejaardentehuizen. In die tijd werd vooral gekeken naar wat ouderen niet meer konden. Ik kijk liever naar wat ze nog wél kunnen en welke aanvullingen voor wat ze niet meer kunnen – compensaties – daarbij van toegevoegde waarde kunnen zijn. Er zijn veel woonvormen waarvan we vooral op sociaal vlak veel kunnen leren, die soms ook historisch zijn, zoals hofjeswoningen of gemeenschappelijke woonvormen. Maar dan wel met inachtneming van de huidige maatschappelijke context.’
‘Maatschappelijke scheikunde’ in Living Labs
Masi: ‘Onderzoek zoals dat van mij vraagt om de balans: stevige theorie én toetsing in de praktijk. Het wonen gaat om mensen. En dus moet je die erbij betrekken. Dat heeft namelijk onmisbare invloed op het onderzoek. Gelukkig zie ik steeds vaker dat onderzoek en praktijk sneller samenkomen. In mijn geval uit zich dat in zogeheten ‘Living Labs’. Dat is een huis of wijk waar we in een reële leefomgeving onderzoek doen naar welke ingrediënten werken. Maatschappelijke scheikunde! Denk aan een intelligente keuken voor mensen met dementie. Of ontmoetingsplekken waar mensen met verschillende achtergronden graag samenkomen. Voor dit laatste hebben we nu een ‘tool’ ontwikkeld waarin de essentiële ingrediënten en aandachtspunten staan aangegeven. Dat begon als één project en breidt zich nu uit als een olievlek. Waarbij iedere nieuwe partner het concept verder verrijkt met nieuwe inzichten.’
'Het is duidelijk dat de vergrijzing en de ongelijkheid tussen kwetsbare en niet-kwetsbare groepen in Nederland om ‘dijkversterking’ vraagt'
Dijkversterking nodig voor de toekomst
Masi: ‘De uitdagingen liggen vaak in de beleidsvorming. Soms wordt iets besloten of doorgevoerd zonder het eerst goed uit te denken. Aan de andere kant is er juist weer weinig ruimte voor innovatie. Ook wordt er heel veel (te veel) verantwoordelijkheid bij kwetsbare doelgroepen zelf gelegd, zonder dat ze inspraak krijgen. In mijn onderzoeksteam en gelukkig ook bij veel zorginstanties, woningcorporaties, mkb’ers, gemeenten en inwoners is het duidelijk dat de vergrijzing en de ongelijkheid tussen kwetsbare en niet-kwetsbare groepen in Nederland om ‘dijkversterking’ vraagt. Daarvoor is een cultuurverandering nodig, een transitie. Maar dat moet wel ondersteund worden van bovenaf. Bovendien vraagt het gewoon veel tijd. Ondertussen ga ik met zoveel mogelijk partners door met het uitproberen en uitvoeren binnen de kaders van wat kan en ‘mag’. Wij delen onze kennis en ervaring graag met iedereen, binnen en buiten de DEEL Academy. Zo proberen wij een beweging in gang te zetten voor een klein beetje burgerlijke ongehoorzaamheid op dit vlak. De Living Labs bieden de perfecte gelegenheid om met elkaar ‘om te denken’. Want door iets te markeren als ‘onderzoek’ ontstaat er veel ruimte. Een mooi voorbeeld zijn de Slimme Wijken voor senioren in Waalre en Emmen.’
Inwoners zelf laten meedenken
Masi: ‘We zijn misschien individualistischer dan vroeger, maar uit onze onderzoeken blijkt dat mensen ook wel behulpzaam en welwillend zijn. Tot op zekere hoogte. Het gaat er dus om dat je ze laat meedenken, onderdeel laat zijn van het onderzoek en de verandering. Inwoners zijn zich echt terdege bewust van wat er speelt in de maatschappij. Instanties zoals de GGD voelen ook die frictie en proberen daarbinnen toch zoveel mogelijk impact te maken. Die verandering is steeds meer gaande… Iedereen wil uiteindelijk prettig leven in wat wij noemen een ‘empathische’ woonomgeving. Waar mensen met verschillende wensen en behoeften een harmonieus geheel vormen. Ik droom van Living Labs waarin we dit samen de nieuwe realiteit maken. Zelfs aan de andere kant van de wereld – in Australië – hebben enkele steden hier al oren naar.’
Meer weten over Masi Mohammadi, Slimme Wijken en Living Labs?