Veilig Thuis en de zorg voor nieuwkomers
‘Elke cultuur brengt eigen normen en waarden mee’
Als er vermoedens zijn van onveiligheid, kindermishandeling of huiselijk geweld binnen een gezin kan er melding worden gedaan bij Veilig Thuis. Ook als dit gezinnen van nieuwkomers zijn op een opvanglocatie. ‘We proberen altijd aan te sluiten bij de normen en waarden die belangrijk zijn voor de mensen en doen ons best om wantrouwen of onbekendheid weg te nemen,’ zegt beleidsadviseur Pria Gangapersadsing van Veilig Thuis. Vijf vragen en antwoorden over de rol van Veilig Thuis in de zorg voor nieuwkomers.
1.
Hoe wordt Veilig Thuis betrokken?
‘Als het gaat om nieuwkomers in opvanglocaties zijn het meestal de locatiemanagers of COA-medewerkers die hun zorgen bij ons melden. Maar een melding kan ook via de politie of de psychosociaal verpleegkundige komen (lees hier). We schatten eerst de ernst van de onveiligheid in, een risicotaxatie. In sommige gevallen dragen we de casus over aan de betrokken hulpverlening of het sociaal wijkteam. In andere gevallen doen we onderzoek naar de gemelde vermoedens. Dan spreken we met ouders, kinderen en betrokken instanties. Waar nodig met hulp van een (telefonische) tolk.’
2.
Zijn er verschillen met Nederlandse situaties?
‘In het algemeen zien we gezinnen die ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt, gebroken gezinnen, en/of andere visies of gevoelens over opvoeden. Het is dan belangrijk om niet te generaliseren en je bij ieder gezin opnieuw te verdiepen in de normen en waarden die voor de betrokkenen belangrijk zijn, en daarop aan te sluiten. Zo blijf je in mogelijkheden denken. Traumaverwerking heeft de aandacht, maar veel nieuwkomers zijn nog steeds aan het ‘overleven’ en ervaren weinig veiligheid en rust op de plek waar ze wonen. Daarom is er niet altijd ‘ruimte’ om te doorgronden wat er nodig is, om een situatie duurzaam stabiel te krijgen.’
3.
Is er een verschil tussen Oekraïners en asielzoekers?
‘Oekraïners zijn een andere groep nieuwkomers, met andere rechten. Het zijn vooral vrouwen en kinderen. Dus veel eenoudergezinnen, waarin de moeders werken. We zien regelmatig dat de zorg voor jongere kinderen wordt overgelaten aan de oudere kinderen. Er is vanuit de ouders vaak weinig beschikbaarheid of ruimte voor emotionele betrokkenheid. Zo brengt elke cultuur en groep zijn eigen problematiek mee, en eigen ideeën over opvoeden, en eigen normen en waarden. Daarom is het belangrijk elk gezin afzonderlijk te bekijken en (samen met het gezin) te onderzoeken wat er speelt.’
Marianne de Rooze van de GHOR: ‘Hun situatie, gecombineerd met alcohol gaat gemakkelijk mis en soms leidt dat tot huiselijk geweld.’
4.
Is er veel samenwerking?
‘Als Veilig Thuis vinden we het belangrijk dat we de mogelijkheden zoeken om een gezin vanuit een ‘overlevingsstand’ weer te laten leven en hier stappen in te maken. Dat kunnen we niet alleen. Daarom hebben we voorlichting gegeven aan de locatiemanagers van de opvanglocaties over Veilig Thuis en over signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Zij spelen immers een belangrijke rol in het signaleren en melden ervan. Daarnaast stemmen we veel af met het team van de psychosociaal verpleegkundige. Deze teamleden zijn Oekraïens en kunnen helpen het wantrouwen tegen instanties als de onze weg te nemen. Voor alle nieuwkomers werken we samen met de lokale wijkteams, Jong JGZ en GGZ, pedagogische ondersteuning, de huisartsenposten en politie. Verder betrekken we graag cultuursensitieve organisaties voor maatwerk.’
5.
Wat is de grootste uitdaging?
‘Het is moeilijk bepalen wat ‘goed genoeg’ is voor de gezinssituatie van nieuwkomers. Tegelijk wil je er alles aan doen om de veiligheid van alle betrokkenen te waarborgen. Het is bijvoorbeeld belangrijk om te bekijken of de basale opvoedingsvaardigheden aanwezig zijn. En om de focus te leggen op het bedenken van mogelijke hulp om de onveiligheid op te heffen. De taalbarrière helpt zeker niet en er is weinig cultuursensitieve hulpverlening. Toch is het belangrijk om er alles aan te doen om ingrijpende maatregelen, zoals een kind bij de ouders weghalen, te voorkomen. Dit vereist dat alle betrokken ketenpartners samenwerken, in mogelijkheden denken, het hele gezin betrekken en buiten de kaders durven te denken.’