Switchen van individu naar collectief
‘Kleine stapjes zorgden voor een duurzame verandering'
De gemeenten in Zuid-Holland Zuid bespreken elke vier jaar de centrale gezondheidsthema's voor die periode. Deze worden vastgelegd in de gemeentelijke nota's. Vervolgens heeft GGD ZHZ een uitvoerende taak om dat beleid te realiseren. Voor de periode 2020-2023 was dit vormgegeven in het programma 'Samen Voor Gezond'. Nu het programma op zijn eind loopt, blikken we terug: zijn de voorgenomen plannen tot uitvoering gekomen? En welke nieuwe inzichten en ambities nemen we mee naar de komende jaren?

Anke Nooijens, Beleidsadviseur Gezondheidsbevordering GGD ZHZ

‘We begonnen vol goede moed,’ vertelt Anke Nooijens, Teamleider Gezondheidsbevordering GGD ZHZ. ‘We hadden mooie plannen, en expertiseteams geformeerd voor focus op bepaalde terreinen. Tot de coronapandemie uitbrak. Toen moesten we ons herpakken. Want wat eerst ‘slechts’ een virus leek, had uiteindelijk grote consequenties op het gebied van leefstijl en mentale gezondheid. Mensen kwamen niet gezonder uit de pandemie. Dat voelde als tien-nul achterstand. Vervolgens stapelden de crises zich op: woningcrisis, economische crisis, klimaatcrisis…. Dat allemaal heeft ook invloed op onze gezondheid.’
Unieke uitvoering
De GGD ZHZ vond inventieve manieren om mensen alsnog te bereiken, zoals via webinars. ‘We wisten online een heel gericht aanbod te creëren’, vertelt Anke. ‘Zeker richting ouders werkte dat goed! Het was een nieuwe impuls, een nieuwe focus en dat heeft zijn vruchten afgeworpen. Ons aanbod – online en offline – had veel impact en sloot goed aan op de leefwereld van de doelgroepen. Daar kunnen we trots op zijn. Als regio lopen we in veel zaken voorop. We hebben concepten misschien niet allemaal zelf verzonnen, maar onze uitvoering is wel uniek. Andere regio’s zoeken vaak contact met ons voor ideeën. En wij delen onze aanpak graag om nóg meer impact te realiseren.’
Duurzame verandering
‘Soms lijkt het alsof we slechts kleine stapjes maken,’ vervolgt Anke. ‘Maar kijken we naar de langere termijn dan bewerkstelligen die stapjes wel degelijk een duurzame verandering. Dat water drinken zo gewoon is geworden in de samenleving, dat hebben wij mede voor elkaar gekregen. Dat er op steeds minder plekken tabak wordt verkocht en steeds meer plekken rookvrij zijn, dat is mede te danken aan onze inzet. Evenals dat het traktatiebeleid op scholen is veranderd en kantines een gezonder aanbod hebben. Het lijkt allemaal klein, maar het is wel een blijvende verandering van de norm gebleken. Juist dit soort duurzame veranderingen sijpelen door in onze manier van denken en hebben uiteindelijk invloed op nog meer.’
Samen naar de toekomst
De aandacht van de GGD ZHZ verschuift nu naar een nieuw te vormen uitvoeringsplan vanaf 2024. Anke plaatst wel enkele kanttekeningen. ‘We zijn in grote mate afhankelijk van wat er door het kabinet wordt besloten. Die bepaalt de kaders waarbinnen we kunnen manoeuvreren. Als ingezet beleid nu stopt, heeft dat gevolgen voor hoe adequaat we toekomstige generaties kunnen helpen…’ Niettemin is er oog voor wat er kan. ‘Zoals nóg meer de verbinding zoeken tussen partners om samen onze impact te vergroten,’ schetst Anke. ‘Verbindingen tussen het sociaal domein en het zorgdomein om op overlappende aandachtspunten samen op te trekken. We willen echt kijken hoe we de meeste impact maken. Dat kan zijn door te focussen op bepaalde, kwetsbare groepen of wijken. Samen de switch maken van focus op individuen naar focus op het collectief en de omgeving.’
