Gorinchem introduceert unieke zorghavo
‘Zorgpartners als GGD zorgen voor gastlessen en praktijkopdrachten’
Lyceum Oudehoven in Gorinchem is twee jaar geleden begonnen met een zogeheten zorghavo. Leerlingen in de bovenbouw krijgen drie uur per week praktijkgerichte lessen over de zorg. Door ze bovendien praktijkervaring op te laten doen bij zorginstellingen in de regio ontdekken leerlingen of de zorg – in de breedste zin – bij ze past. Zo kunnen ze een bewuste keuze maken voor hun opleidingstraject na de havo en zijn ze beter voorbereid op een (eventuele) vervolgstudie in de zorg. Om invulling te geven aan de zorghavo werkt Oudehoven nauw samen met zorgpartners, waaronder de GGD, voor vakinhoudelijke invulling, gastlessen en praktijkopdrachten.
‘Veel enthousiasme en belangstelling voor zorghavo’
Projectleider Rik Zweistra en Contactpartner Marijn Durinck van Lyceum Oudehoven:
‘Met het concept zorghavo proberen we jongeren in 4 en 5 havo blijvend uit te dagen. De theoretisch vakken op de havo geven weinig oriëntatie op een hbo-vervolgstudie of een beroep. Hiermee hopen we de doorstroom van havo naar hbo te verbeteren. De eerste leerlingen hebben nu examen gedaan en de helft daarvan stroomt door naar een zorggerelateerde vervolgopleiding! Uit onze evaluaties met leerlingen en ouders blijkt veel enthousiasme en ook dit jaar hebben we weer een klas vol. Wij waren de eerste school met een zorghavo. Ook elders in het land is er behoefte aan een praktijkgerichte invulling voor de havo -bovenbouw. De Stichting Leerplanontwikkeling heeft een examenprogramma ontwikkeld en zijn er intussen al 180 middelbare scholen die praktijklessen geven. Een school in Waalwijk heeft zelfs ons concept van de zorghavo ingevoerd.'
'Zelf zitten we ook niet stil en zijn we dit schooljaar begonnen met een onderwijshavo en onderzoeken we de mogelijkheden voor een zorgvwo.’
‘Toen we het plan voor de zorghavo hadden opgevat, zochten we partners in de zorg en in het hbo-onderwijs. Iedereen was enthousiast om mee te denken, over leerlijnen, invulling van gastlessen en praktijkopdrachten. Tijdens onze lessen ontwikkelen de leerlingen vooral generieke vaardigheden als samenwerken, presenteren, creatief denken en reflecteren. Daarnaast gaat het over ethiek, gezondheid en zorg in verschillende leeftijdsfasen. Er is veel ruimte voor praktijkvraagstukken die onze partners aandragen. Die betreffen dan een proces, product of dienst. De GGD is daarin zeer waardevol gebleken. Ze denken mee en dragen opdrachten aan. Ze wisten de leerlingen echt te bereiken en te betrekken, en hadden niet alleen oog voor de uitkomsten, maar vooral voor het proces. Ook dit jaar geven ze gastlessen en komen ze met praktijkopdrachten. Top!’
'Scholen zijn belangrijke ingang voor ons’
Ellen Verspui, Chief Medical Officer bij DG&J:
‘Voor de zorghavo zocht Lyceum Oudehoven samenwerking met verschillende lokale zorginstellingen, ziekenhuizen, huisartsen, het Leger des Heils, apotheken, en hbo-opleidingen. Na een aantal prettige gesprekken hebben we als GGD voorstellen gedaan voor gastlessen en praktijkopdrachten. Deze werden enthousiast ontvangen. Collega’s hebben een les gegeven over infectieziektebestrijding en hoe dat werkt in de zorg. Na afloop debatteerden ze over het verplichten van vaccinaties in de kinderopvang. Zo konden de leerlingen de eerdere informatie direct gebruiken in hun argumentatie. Dat werkte heel goed! De DG&J-onderdelen Publieke Gezondheid en het Centrum Seksuele Gezondheid (CSG) zorgen voor praktijkopdrachten. CSG daagde de leerlingen bijvoorbeeld uit na te denken over een effectieve vorm voor seksuele vorming op middelbare scholen.’
‘Scholen zijn voor de GGD een bijzonder belangrijke ingang om in contact te komen met jongeren. Op die manier kunnen we gedragsveranderingen peilen én deze in positieve zin proberen bij te sturen. Daarom heb ik wel vaker gastlessen gegeven op scholen in de regio, bijvoorbeeld in het kader van het project ‘viruskenner’. Als GGD voelen we ook de verantwoordelijkheid voor de toekomst. De zorg staat voor grote uitdagingen. Daarom ondersteunen we dit soort initiatieven als de zorghavo van harte. De leerlingen zien dat zorg meer is dan verpleegkunde in een ziekenhuis, ze ontdekken de volle breedte van het vak en ook de preventieve kant ervan. Toen we erbij betrokken werden, stond het curriculum voor de zorghavo al, maar over de zorgvwo die in ontwikkeling is, denken we wel mee. We zien volop mogelijkheden en hebben als GGD veel breed-georiënteerde wetenschappers in dienst, die graag een gastles zouden geven.’
‘Interesse in gezondheidsthema’s bij leerlingen groeit’
Marjola Engel, projectleider Publieke Gezondheid:
‘Als GGD willen we steeds meer aansluiten bij lokale behoeften, samen mét de inwoners (lees hier meer), zoals met participatief actieonderzoek in de wijken. Maar we willen dit ook doen samen met de jeugd. Bijvoorbeeld rondom het onderwerp roken en vapen. Samen met hen activiteiten inzetten die aansluit bij hun leefwereld en die effectief zijn. Met jongerenwerk ‘The Mall’ en YOUZ preventie introduceren we dit jaar op een aantal scholen en evenementen ‘Boxing on Tour’. Tijdens de boks-clinics gaan we actief de strijd aan tegen roken en vapen gericht op fysieke en mentale gezondheid. Daarbij gebruiken we een bokszak in de vorm van een sigaret om het gesprek aan te gaan. Op de zorghavo hebben we het onderwerp roken als leidraad genomen bij praktijkopdrachten. In een programma van negen weken keken we samen met de leerlingen welke interventies zouden kunnen werken.’
‘De ene groep leerlingen deed de voorbereiding voor de clinics en een aanvullende activiteit; een andere groep deed onderzoek naar vapen en roken, en interviewde daarvoor leeftijdsgenoten. Zij brachten vervolgens advies uit aan de school en aan ons als GGD over wat effectief is en aansluit bij hun beleving. Voorstellen waren een interactieve quiz, rookvrije schooltijden, een rookpas, inzet van sociale media en voorlichting met ervaringsdeskundige jongeren. Onderwerpen die ze belangrijk vinden zijn de invloed van roken op conditie, vruchtbaarheid, acne en het gebit. Bruikbare uitkomsten dus. Via de zorghavo versterken we de band met de hele school. Ze weten nu wat onze toegevoegde waarde is voor leerlingen, wat wij te bieden hebben aan kennis en informatie. En de interesse in gezondheidsthema’s bij leerlingen groeit. We kijken nu samen met de school hoe we deze aanpak kunnen borgen en hoe elementen van de Gezonde school-aanpak kunnen inzetten. Ook kijken we of leerlingen in hun eindstage met een GGD-onderwerp aan de slag kunnen.’