Toekomstscenario voor Veilig Thuis heeft zelfde uitgangspunten
‘Niet als in een estafette, maar tegelijkertijd en samen met ervaringsdeskundigen’
Veilig Thuis is een landelijk netwerk van advies- en meldpunten voor huiselijk geweld, kindermishandeling en ouderenmishandeling. Binnen Zuid-Holland Zuid is het een onderdeel van de DG&J. Landelijk wordt met het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming gewerkt aan vernieuwing van de jeugdbeschermingsketen. Een nieuwe organisatie-inrichting beoogt een betere samenwerking waarmee escalaties beter voorkomen kunnen worden. De uitgangspunten van dit Toekomstscenario sluiten naadloos aan bij het Meerjarenbeleidsplan van de DG&J: dicht bij de inwoners, meer ‘aan de voorkant’ gericht op preventie, en met input vanuit ervaringsdeskundigen zelf. Dat vraagt van alle ketenpartners wel een andere manier van werken. Daarom worden er binnen Zuid-Holland Zuid leersessies georganiseerd. Twee deelnemers vertellen.
Susanne Jansen, Teamleider Veilig Thuis: ‘Voor iedereen van 0 tot 100 jaar’
‘Bij de leersessies rond het Toekomstscenario waren vertegenwoordigers uit de hele jeugdbeschermingsketen aanwezig: van wethouders tot ervaringsdeskundigen, van Kinderbescherming tot lokale teams. In 2025 gaan we hiermee door. We zijn het namelijk met elkaar eens dat het anders moet: naar een meer integrale en mensgerichte aanpak. Er is een breed draagvlak om samen aan de slag te gaan. Maar we zoeken met elkaar hoe we dat meer kunnen versterken. Uit een eerste samenkomst bleek dat het gezamenlijk optrekken over de domeinen heen nog verder ontwikkeld moet worden. Werkgroepen gaan nu meer in detail kijken hoe zaken in de praktijk kunnen werken.’
Lees door ▼
Doel is meer samenhang
Als Veilig Thuis werken we op basis van landelijke afspraken en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De lokale teams doen dit ook. Daarnaast zijn er richtlijnen vanuit de Vereniging Nederlandse Gemeenten en geven gemeenten vaak hun eigen invulling aan de praktijk. We moeten voorkomen dat er nieuwe gaten ontstaan, waardoor mensen tussen wal en schip vallen. En dus gericht kijken naar de rolverdeling tussen het Regionale VeiligheidsTeam (RVT), zoals dit in het Toekomstscenario is bedoeld, en de lokale teams. Doel is meer samenhang. Samen zorgen dat de hulp bij huiselijk geweld, kinder- of oudermishandeling één doorlopende lijn vormt. Met de gemeenten als een gezamenlijke opdrachtgever, die inhoudelijk meedenkt en aanstuurt.’
Preventief richten op risicofactoren
‘Veilig Thuis wil, net als de DG&J, meer aansluiten bij de leefwereld en behoeften van inwoners, en proberen problemen aan de voorkant aan te pakken. De uitwerking van het Toekomstscenario zal weliswaar druk wegnemen ‘aan de achterkant’, maar we zullen niet uitsluitend ‘aan de achterkant’ werken. We willen juist de lokale teams adviseren en ondersteunen in hun taken, ons preventief richten op risicofactoren, escalaties helpen voorkomen en misschien ook het generatie-effect (‘slachtoffers worden daders’) helpen doorbreken. Tegelijkertijd zullen we er binnen het RVT zijn voor het opvangen en de-escaleren van echte onveilige situaties in bijvoorbeeld gezinnen. Zulke veranderingen kosten tijd. Om de ruimte te vinden dit daadwerkelijk te realiseren is een gezamenlijke inzet belangrijk. Alleen sámen kunnen we bedenken hoe het slimmer en beter kan, effectiever en efficiënter tegelijkertijd, voor iedereen van 0-100 jaar.’
Lees door ▼
Over het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming
Het ‘Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming’ is een gezamenlijk programma van de Ministeries van Justitie en Veiligheid, Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Vanaf ongeveer 2027 wordt het uitgerold met als doel de jeugdbeschermingsketen te verbeteren. Professionals werken samen, dicht bij het gezin, met daaromheen een netwerk van specialisten met kennis van kinderen, volwassenen en specifieke uitingsvormen van geweld.
Uitgangspunten
In de nieuwe aanpak staan de behoeften van kinderen en volwassenen centraal die thuis niet veilig zijn. De vier basisprincipes van het Toekomstscenario zijn: gezinsgericht (0-100), rechtsbeschermend en transparant, eenvoudig en lerend. Voor de kinderen en volwassenen die thuis niet veilig zijn, moet de nieuwe werkwijze leiden tot keuzevrijheid, passende hulp en tijdig ingrijpen.
RVT en één gezicht
Een centrale rol is weggelegd voor de Regionale Veiligheidsteams. Een RVT bestaat uit een samenwerking en samenvoeging van kennis, expertise en uitvoeringskracht van de organisaties uit de Veiligheidsketen: Gecertificeerde Instellingen, Veilig Thuis en aantal nader te bepalen taken van de Raad voor de Kinderbescherming. Daarnaast zijn er lokale teams. Mocht een lokaal team extra deskundigheid of expertise nodig hebben, dan kan het een beroep doen op het Regionale Veiligheidsteam. Belangrijk uitgangspunt is dat een gezin slechts één vast aanspreekpunt heeft binnen het lokale team dat tijdens de periode van hulpverlening betrokken blijft.
Miriam Teeuw-den Besten, strategisch adviseur Toekomstscenario ZHZ: ‘Met elkaar anders denken en werken’
‘Het Toekomstscenario effectief implementeren is een belangrijke opgave die we serieus aanpakken. Alleen zo kunnen we meer verschil maken voor kwetsbare gezinnen en huishoudens, van 0-100 jaar. Niet als in een estafette, maar mét elkaar, door gelijktijdig op te trekken. In een casus direct tot een gezamenlijk plan komen, versnelt het proces en helpt verdere problemen of escalaties voorkomen. Dit vraagt van alle betrokken organisaties wel een andere manier van werken en denken. Je moet je bijvoorbeeld durven realiseren dat goed, goed genoeg is, en dat het soms ook goed is even niets te doen. Dat niet iedere ‘onwenselijke’ situatie ook ‘onveilig’ is; er bestaan nu eenmaal verschillen in normen en waarden tussen mensen. Het vraagt kortom een bredere blik en ook wel meer cultuursensitiviteit.’
Dichter bij de inwoners zelf
‘Uitgangspunt van het Toekomstscenario is mensen zelf meer betrekken en gebruik te maken van hun kennis en ervaring. Daarom waren bij de kennissessies ervaringsdeskundigen aanwezig. Zij vertelden hoe meer out-of-the-box denken, los van protocollen en kaders, sneller tot een oplossing kan leiden. En hoe één vast aanspreekpunt veel overzicht en rust kan bieden. Door inwoners zelf – nu en straks in de uitvoering – meer te betrekken, kunnen we misschien de cyclus van problematiek en wantrouwen tegenover hulpinstanties doorbreken. Ook fysiek maken we de beweging om dichter bij de mensen zelf te komen. Het is de bedoeling dat de lokale teams naar de mensen toe gaan, en niet altijd wachten tot er om hulp wordt gevraagd. Daarbij kunnen ze bij het Regionale VeiligheidsTeam om ondersteuning of advies vragen, maar houden een casus dan wel zelf onder hun hoede.’
Met kleine stapjes beginnen
‘Het is een enorme uitdaging om deze veranderingen door te voeren en tegelijkertijd volledig operationeel te blijven. Daarom doen we het in kleine stapjes. We wachten niet tot 2027, maar beginnen meteen. Alle nieuwe plannen die binnen de huidige kaders passen, voeren we door. Soms eerst met een proeftuin. En zeker ook kijkend naar projecten en proeftuinen die er al zijn en waarin partijen al heel goed samen optrekken.’
VT draagt bij aan de ambities van het Meerjarenbeleidsplan met (onder andere):
Basisdienstverlening op orde
- Het uitvoeren van wettelijke taken, binnen wettelijke termijnen, zoals het beoordelen en onderzoeken van meldingen van huiselijk geweld, kindermishandeling en ouderenmishandeling, het inzetten van en overdragen aan passende hulpverlening.
- Het uitvoeren van regionale taken en van de regionale crisisdienst.
Voorkant versterken
- Regionale advisering en ondersteuning van gemeenten, op basis van kennis, data en uitvoering van de 'achterkant'.
Meer impact maken
- Voorbereiding op uitvoering regionaal Toekomstscenario Kind-en Gezinsbescherming, mede afhankelijk van besluitvorming en impactanalyses.