Samen zorgen voor kwaliteit en veiligheid van kinderopvang
Signalerende rol van betrokkenen vult toezichtsketen verder aan’
Als er één dienst binnen de DG&J nauw verbonden is met inwoners en met hen samenwerkt, dan is het wel het toezicht op de kwaliteit en veiligheid van kinderopvang. In opdracht van en in nauw overleg met gemeenten monitort het team Toezicht kinderopvang van de GGD Zuid-Holland Zuid alle vormen van kinderopvang in de regio. Signalering door ouders, omwonenden, beroepskrachten en andere betrokkenen speelt daarbij een cruciale rol. ‘De kwaliteit van de kinderopvang in onze regio is over het algemeen goed. Soms zijn er zorgen over een locatie. Signalen van betrokkenen kunnen dan bijdragen aan een nog completer beeld van de kwaliteit van de locatie,’ aldus de toezichthouders van de GGD ZHZ.
De Wet Kinderopvang beschrijft de eisen waaraan kinderopvanglocaties moeten voldoen. Eén keer per jaar krijgen alle opvanglocaties in de regio een inspectiebezoek van de toezichthouders van de GGD ZHZ om te controleren of aan deze eisen wordt voldaan. Daarbij gaat het om zowel voorschoolse en naschoolse opvang als dagopvang. Voor gastouderopvang geldt vanuit de overheid dat jaarlijks een steekproef van vijftig procent van de opvanggelegenheden moet worden bezocht, waarbij de focus kan liggen op locaties met een verhoogd risico.
Samen focus bepalen
De GGD ZHZ voert flexibel toezicht uit. Jaarlijks bepaalt de GGD ZHZ met de gemeenten de aandachtspunten bij de jaarlijkse onderzoeken. Hierbij wordt gekeken naar locaties met een verhoogd risico, gebaseerd op eerdere inspecties en signalen. Daarnaast kunnen specifieke thema’s zoals veiligheid, voorschoolse educatie, het werken met baby’s of het taalniveau van medewerkers extra aandacht krijgen. Toezichthouders houden ook nauw contact met de houders van kinderopvang om signalen snel op te pakken en escalaties te voorkomen. De inspectierapporten van de GGD ZHZ zijn openbaar en te vinden in het Landelijk Register Kinderopvang. Deze vergroten transparantie voor ouders en andere betrokkenen.
Lees door ▼
Betrokkenen kunnen melding doen
Als de veiligheid of kwaliteit op een opvanglocatie in het geding lijkt te zijn, kunnen betrokkenen – zoals ouders, professionals of omwonenden – zelf een melding doen. Dit kan via de gemeente of rechtstreeks bij de GGD ZHZ, telefonisch of per e-mail. Zo’n melding wordt direct gekoppeld aan een toezichthouder, die de situatie beoordeelt en navraagt of er al een officiële klacht of melding bij de houder van de opvang is ingediend. Samen met de betrokken gemeente wordt bepaald of directe actie nodig is. Als de situatie niet kan wachten tot de jaarlijkse inspectie, voert de GGD ZHZ een incidenteel onderzoek uit en rapporteert zij haar bevindingen. Bij ernstigere misstanden neemt de gemeente handhavingsmaatregelen, waarbij de GGD ZHZ op de hoogte blijft. Soms stemt de GGD ZHZ noodzakelijke aanpassingen zelf af met de houder in het kader van het herstelaanbod.
Froukje Gijzel en Marleen de Jong, toezichthouders GGD ZHZ: ‘Kwaliteit en veiligheid zijn gedeelde verantwoordelijkheid’
‘De kwaliteit van kinderopvang in Zuid-Holland Zuid is gelukkig heel goed! Dit komt mede door de strikte wet- en regelgeving, maar de naleving daarvan moet bewaakt worden – en daarvoor zijn wij er. Naast jaarlijkse controles voeren wij ook onderzoeken uit bij organisatorische veranderingen. Als toezichthouders zien wij een kinderopvanglocatie maar eens per jaar, en hoewel we dan de locatie volledig controleren, blijft dit een momentopname. Daarom benadrukken we steeds dat de kwaliteit en veiligheid van kinderopvang een gedeelde verantwoordelijkheid zijn. De signalerende rol van ouders, medewerkers en andere betrokkenen is een goede aanvulling op het toezichtproces. Veranderingen in de dagelijkse praktijk bijvoorbeeld krijgen wij niet altijd direct door, terwijl ze een grote invloed kunnen hebben op de kwaliteit of veiligheid van de opvang. Jaarlijks ontvangen we gemiddeld dertig signalen, die vaak van grote waarde zijn. Ze komen uit verschillende hoeken en maken een groot verschil in ons werk. Daaraan kunnen we zien dat steeds meer betrokkenen ons weten te vinden wanneer het nodig is. Betrokkenen signaleren niet zomaar, meestal hebben zij eerst andere wegen bewandeld. Daarom nemen wij ieder signaal serieus.’
Laura den Boer, beleidsadviseur Onderwijs gemeente Papendrecht: ‘Signaalfunctie van betrokkenen is onmisbaar’
‘Als gemeente komen we alleen in beeld als een opvanglocatie niet goed functioneert. In Papendrecht is het aanbod vrij overzichtelijk, met een gering aantal aanbieders. Natuurlijk zijn er per locatie verschillen. Daardoor blijft een locatiegerichte aanpak nodig, maar ernstige misstanden zijn er vrijwel niet. Als die signalen er wel zijn, is de samenwerking met de GGD ZHZ heel constructief. Dat merkten we afgelopen zomer, toen er in korte tijd meldingen binnenkwamen over een locatie. Deze meldingen hebben ervoor gezorgd dat de gemeente in samenwerking met de GGD ZHZ een intensief handhavingstraject is gestart. De GGD ZHZ heeft meerdere onderzoeken uitgevoerd, op basis waarvan we hebben moeten besluiten om deze locatie te sluiten. Dit voorval benadrukt hoe essentieel de signaalfunctie van ouders, beroepskrachten en omwonenden is in het toezicht. Daarnaast werken we met de GGD ZHZ aan flexibel toezicht. Jaarlijks kijken we samen waar de eventuele risico’s liggen en waar de GGD ZHZ extra op gaat letten. Als gemeente maken we bovendien de beweging naar intensiever toezicht, door de kinderopvang bij voorkeur in een basisschool te vestigen als zogeheten integrale kind centra (IKC’s).’
GGD ZHZ draagt bij aan de ambities van het Meerjarenbeleidsplan met (onder andere):
Basisdienstverlening op orde
De GGD Zuid-Holland Zuid voert namens de tien gemeenten in de regio een groot aantal wettelijke taken uit op basis van de Wet publieke gezondheid (het beschermen en bevorderen van de gezondheid van inwoners). Daarnaast heeft de GGD ZHZ taken op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), Wvggz (Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg) en de Wet kinderopvang (Toezicht kinderopvang). De ambitie is de basisdienstverlening nog beter te borgen en nog meer in te zetten op samenwerking met lokale teams en partners, en op wijk- en kerngericht werken.
Toezicht: maatwerk en meer gezamenlijk?
Met de basisdienstverlening ‘Toezicht op de kinderopvang’ wil de GGD ZHZ zorgen dat de kwaliteit en de veiligheid van kinderopvang is gewaarborgd. Door alle (ook nieuwe) wettelijke en opgedragen inspecties uit te voeren. En door intensiever samen te werken met gemeenten voor een samenhangende aanpak en het inrichten van flexibel toezicht, met ruimte voor maatwerk. Daarnaast wordt onderzocht of de individuele dienstverleningsovereenkomsten met de gemeenten kunnen worden samengevoegd tot één dienstverleningsniveau en een homogeen dienstenpakket voor alle gemeenten gezamenlijk.