Coördinator PGA Ben de Haan
‘Zorg voor asielzoekers was er en zal er altijd blijven’
In ‘Een blik op morgen’ vragen we experts uit het veld hun visie met ons te delen. Soms verfrissend, onverwacht en inspirerend. Soms realistisch, gebaseerd op vele jaren ervaring. Zoals Ben de Haan. Sinds 1 april is hij bij de GGD tijdelijk belast met de coördinatie van preventieve gezondheidszorg aan asielzoekers. ‘Het is prachtig werk voor een kwetsbare doelgroep,’ stelt hij.
Al sinds de jaren ’90 van de vorige eeuw is Ben betrokken bij de zorg voor vluchtelingen en asielzoekers. Eerder bij een GGD, later bij de GGD GHOR binnen de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid en nu sinds 1 april als tijdelijk coördinator PGA bij de GGD in de regio. PGA staat voor Preventieve Gezondheidszorg Asielzoekers. Dat is één van de wettelijke kerntaken van de GGD. ‘Andere GGD’en hebben een vergelijkbare functie,’ stelt Ben. ‘PGA is ook niet nieuw, die taak hebben de GGD’en altijd gehad. In de verschillende soorten ‘instroom’ van vluchtelingen en asielzoekers door de jaren heen, is PGA een continue factor.’
Elke crisis is anders
‘Crisissituaties fluctueren,’ vervolgt Ben. ‘Bij elke crisis kijken we: ‘Moeten we hier iets mee?’ Neem de instroom van Oekraïners. Dit zijn Europese burgers en hebben daardoor een ‘status aparte’, met recht op eenzelfde behandeling als elke andere Europese burger. Deze regeling is vastgelegd en geldt tot maart 2026.’ Ondanks dat PGA er altijd is geweest, ziet Ben de druk op zorgprofessionals toenemen. ‘Niet vanwege het aantal taken dat op ze afkomt, maar vanwege het stijgend aantal asielzoekers. De jeugdgezondheidszorg heeft bijvoorbeeld wettelijke taken ten aanzien van alle kinderen onder de 18 jaar en moet deze geregeld zien. Dat is dus inclusief de kinderen van asielzoekers. Tel daarbij op de complexiteit van de verschillende culturen en talen, van de manier waarop er ánders naar zorg en zorgprofessionals wordt gekeken…’
Tamara Schiedon van GGD GHOR: ‘Oekraïners zijn van nature gewend voor alles naar het ziekenhuis te gaan. En ze gebruiken veel antibiotica, waarbij resistentie natuurlijk een probleem kan worden. We hebben daarom veel energie gestoken in voorlichting. Om de waarde en werkwijze van het Nederlandse zorgsysteem te verduidelijken.’
Lees hier meer over de huisartsenzorg aan Oekraïners en hier over de voorlichting
Wensen bespreken
Als coördinator onderhoudt Ben contacten met alle opvanglocaties in de regio en met alle partners in de zorgketen. Hij is voor iedereen het centrale aanspreekpunt. ‘Ik zeg altijd: als men er onderling niet uitkomt, kunnen ze mij bellen,’ lacht Ben. Daarnaast is hij betrokken bij het maken van jaarplannen, sluit hij aan bij regulier landelijk en regionaal overleg, en bij het ambtelijk overleg met alle gemeenten in de regio. ‘Naast de vraag welke zorg gemeenten willen bieden aan inwoners, speelt ook de vraag welke zorg ze aan asielzoekers willen bieden,’ vertelt hij. ‘Soms hebben gemeenten of locaties specifieke wensen, voor bijvoorbeeld weerbaarheids- of fietstrainingen. Als dit niet met vrijwilligers geregeld kan worden en er wel behoefte aan is, moeten we dat bespreken: Wat kost het? Wie betaalt het?’.
Kwetsbare toekomst
‘De zorg voor asielzoekers is een lopende trein nu,’ stelt Ben. ‘Natuurlijk is het nog wel eens zoeken naar de beste oplossing als er een crisis is op een locatie. Maar de belangrijkste zorg voor de toekomst is: hoe garanderen we dat de trein blijft rijden. En dat is mede afhankelijk van het aantal inkomende vluchtelingen. De opvang zal niet snel afnemen; op dit moment realiseren we weer extra locaties voor 800-900 mensen. Het gaat hier om langlopende afspraken en om basiszorg; er is geen sprake van luxe. Maar de ‘kwetsbaarheid’ in de keten is wel een aandachtspunt. We doen dit alles met slechts weinig mensen. Kunnen we goede zorg blijven bieden, ook als iemand uitvalt? Ik verwacht dat we bij échte crisissituaties toch opnieuw het wiel moeten uitvinden. Maar iedereen gaat ervoor. Want het is prachtig werk voor een kwetsbare doelgroep en als GGD zijn we er nu eenmaal voor die doelgroepen!’
