Magazine ‘Saarisnietgek’ stimuleert het gesprek
Vroeg beginnen met praten over mentale gezondheid helpt
Op jonge leeftijd praten over emoties, gevoelens en gedachten is van grote preventieve waarde voor de mentale gezondheid. Zo krijgen kinderen meer inzicht in zichzelf en anderen. Ze leren dat het normaal is om ups en downs te hebben en dat het oké is om dit bespreekbaar te maken. Dat draagt bij aan de mentale veerkracht. Om die reden bieden de Gezonde School-adviseurs van de GGD Zuid-Holland Zuid proactief het magazine Saarisnietgek aan, voor groep 7 en 8 van de basisscholen in de regio. Voorafgaand was er een campagne, om de noodzaak van preventieve gesprekken onder de aandacht te brengen.
‘Uit de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen (2024), de Jeugdmonitor (2023) van de GGD ZHZ en uit gesprekken op scholen blijkt dat de mentale gezondheid van kinderen en jongeren aandacht behoeft. Investeren in preventie door het gesprek met kinderen over mentaal welbevinden aan te gaan, kan de kans op het ontstaan van mentale problemen verkleinen’, vertelt Sandra van ’t Hoff, Gezonde School-adviseur en lid van het expertiseteam mentale gezondheid bij de GGD ZHZ. ‘Scholen lieten ook weten behoefte te hebben aan meer handvatten. Dus zochten we naar hulpmiddelen om op basisscholen mentale gezondheid effectiever bespreekbaar te maken. Vooral in de klas, en ook toepasbaar voor andere jeugdprofessionals. Het Saarisnietgek-magazine voor kinderen tussen de 10 en 12 jaar blijkt een waardevolle aanvulling te zijn op de Gezonde School-aanpak die we al hebben.’
Scroll door ⬇︎
Toegankelijke informatie
Het magazine is ontwikkeld door Stichting Saarisnietgek. Deze Stichting richt zich op preventie door handvatten te geven om over mentale gezondheid te praten en het zo ook te ‘normaliseren’. Het magazine staat boordevol laagdrempelige informatie. ‘Het heeft een speelse en toegankelijke benadering’, vertelt Sandra. ‘Er staan herkenbare onderwerpen in zoals geluk, vriendschap, boosheid, verdriet en stress. Elk thema bevat psycho-educatie, ervaringen van leeftijdgenootjes, opdrachten, verdiepende video’s, strips, puzzels en tips. Er is ruimte voor luchtigheid en humor. Omdat het magazine geen vaste volgorde heeft, is het flexibel inzetbaar. Voor de leerkrachten is er bovendien een handige hand-out om aan de hand van het magazine met de leerlingen in gesprek te gaan.’
Het magazine
Het magazine Saarisnietgek bespreekt elf thema’s die herkenbaar zijn voor kinderen; bijvoorbeeld stress, geluk, verdriet of omgaan met teleurstelling en vriendschap. De factoren die de mentale gezondheid kunnen helpen versterken of beschermen staan in het hele magazine verwerkt.
- herkenning en erkenning van emoties (interviews, uitspraken kinderen, strips);
- delen van emoties (opdrachten/puzzels);
- kennis over emoties;
- tips hoe ermee om te gaan (uitleg, praktische tips);
- hulp vragen/sociale steun (aanmoediging te delen);
- positief denken (helpende gedachten, opdrachten);
- vergroten van eigenwaarde en zelfvertrouwen (affirmaties, opdrachten).
Scroll door ⬇︎
Bewustwording creëren
Om het onderwerp en het magazine onder de aandacht te brengen organiseerden de Gezonde School-adviseurs begin dit jaar een campagne. Alle scholen in de regio ontvingen een exemplaar van het magazine en onderwijsprofessionals kregen een uitnodiging voor een bijeenkomst in de Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht. Het doel was om hen te inspireren en te motiveren om mentale gezondheid in de klas bespreekbaar te maken. Theatergroep Kikid nam het publiek mee in een reeks herkenbare en pakkende scènes rondom thema’s als prestatiedruk, zelfbeeld en sociale media. Ook Elsbeth Kuysters van de Stichting Saarisnietgek gaf een lezing (zie kader). ‘De middag bleek voor de aanwezigen een goede manier om praktische voorbeelden en nieuwe inzichten te krijgen', stelt Sandra achteraf vast.
Enthousiaste reacties
Tien scholen in de regio zijn direct met het magazine 'Saarisnietgek' aan de slag gegaan en zijn heel enthousiast over hoe het in de praktijk werkt. ‘Ze geven aan dat het magazine een goed startpunt vormt om dieper op een thema in te gaan', vertelt Sandra. ‘Dat het aansluit bij de belevingswereld van de kinderen en bij meerdere lessen. De kinderen reageren vooral goed op de ervaringen van andere kinderen, de doe-dingen en de tips. Ook kunnen ouders door opdrachten bij een thema betrokken worden. Ondertussen zijn we met netwerkpartners in gesprek over hoe we dit magazine op andere scholen en plekken kunnen inzetten en kijken we verder naar aansluitende tools.’
Brede aanpak
Het magazine is niet de enige ondersteuning die de Gezonde School-adviseurs kunnen bieden. Zo is bijvoorbeeld het instrument 'Sterrenmeter Mentale Gezondheid' ontwikkeld. Deze Sterrenmeter geeft scholen inzicht in waar ze staan, bijvoorbeeld wat er is vastgelegd in het beleid, of ouders worden betrokken, hoe signalen binnen de school worden opgepakt, enzovoorts. ‘Op basis van de uitkomsten bekijken we samen welke vervolgstappen mogelijk zijn,’ legt Sandra uit. ‘Daarnaast hebben we menukaarten ontwikkeld die overzichtelijk weergeven hoe scholen aan verschillende thema’s kunnen werken en welke middelen beschikbaar zijn. ‘Ook richten we ons op het welbevinden van het schoolteam, en bieden we deskundigheidsbevordering aan. We zoeken samen naar wat bij de school past, met als doel een effectieve, structurele en schoolbrede aanpak. Dit draagt bij aan de algehele ontwikkeling en het emotioneel welzijn van kinderen en jongeren’, aldus Sandra.
Over de Stichting Saarisnietgek
‘Stichting Saarisnietgek – een stichting met een ANBI-status – is voortgekomen uit het project van mijn dochter Sara’, vertelt Elsbeth Kuysters. ‘Voor haar overlijden was Sara bezig met een mentaal gezondheidsproject voor jongeren, terwijl ze zelf in behandeling was bij de GGZ. Volgens Sara is het goed om al jonger te leren dat het normaal is om je gevoelens te delen. Want kinderen kunnen anders voelen en denken, en hebben dan de neiging dit voor zich te houden omdat ze bij de groep willen horen. Op basis van Sara’s ideeën is de stichting ontstaan, opgericht door haar naasten, die psycholoog, orthopedagoog en leerkracht zijn. Vervolgens deden we verder onderzoek en gingen we in gesprek met jeugdzorg en onderwijsprofessionals. We bestudeerden ook het onderzoek ‘Mentale gezondheid bij jeugd in kaart gebracht’ van het Trimbos-instituut. Dat alles vormde de basis voor het magazine, vertaald naar het niveau van een kind. Voor de invulling van de thema’s zochten we contact met andere professionals. Het magazine hebben we vervolgens in 2023 op negen scholen in Oosterhout getest. Daar werd het heel goed ontvangen. Inmiddels zijn er al 99 scholen door het hele land die het magazine inzetten. We bereiken hen met name door samenwerking te zoeken met gemeenten, instanties voor laagdrempelige ondersteuning en natuurlijk via onderwijs zelf: door lezingen te geven voor onderwijsprofessionals. Jaarlijks kijken we of de inhoud van het magazine nog up-to-date is.’
Meer informatie
Bezoek de website http://www.saarisnietgek.nl voor meer informatie of neem contact op met Gezonde School-adviseur Sandra van ’t Hoff-van den Assem van de GGD (s.van.t.hoff@ggdzhz.nl). Meer informatie over de Gezonde School-aanpak is te vinden op de website van de Gezonde School of via de website van de GGD ZHZ.