Publiekscampagnes krijgen breder publiek
‘Meer delen is efficiënter en dat is nodig in deze tijd’
Eén van de taken van de Nederlandse GGD’en is publieksvoorlichting, bijvoorbeeld via campagnes. In onze regio Zuid-Holland Zuid zijn campagnes als ‘Trommel zonder rommel’ en ‘Wie jarig is viert feest’ breed bekend. Het leuke nieuws is: ook de rest van Nederland omarmt intussen deze concepten! De vaak verrassende invalshoeken trekken de aandacht. ‘Iets om trots op te zijn’, vertelt Anke Nooijens, Teamleider team gezondheidsbevordering bij GGD Zuid-Holland Zuid. Enkele achtergronden en voorbeelden van aansprekende campagnes die de regiogrens over gingen of gaan.
Scroll door ⬇︎
‘Ondanks dat we een betrekkelijk kleine GGD-regio zijn, met beperkte middelen, zijn we landelijk gezien een voortrekker in campagnes rond grote thema’s’, stelt Anke. ‘Gemeenten en ketenpartners zijn zich er niet altijd van bewust hoe er landelijk naar ons wordt gekeken. Landelijke interventies missen soms de innovatiekracht. Het blijkt dat ons team goed kan ‘omdenken’. We weten met onze campagnes vaak een groot verschil te maken en zetten echt verandering in gang. Regelmatig worden daarom campagneconcepten gekopieerd door andere GGD’en, wordt er samenwerking gezocht of wordt een campagne zelfs landelijk geadopteerd. Organisaties als het Trimbos Instituut en het Voedingscentrum erkennen onze inzet. [zie kader]. Het team heeft ook weleens vernieuwende campagne-ideeën die uiteindelijk niet worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld omdat gemeenten er de tijd nog niet rijp voor achten. Dat is soms jammer, want wat misschien gewaagd is, blijft vaak wel beter hangen. Maar die plannen blijven dan rustig liggen tot een beter moment.’
Scroll door ⬇︎
Meer delen
Vanuit verschillende GGD’en overleggen professionals in vakgroepen rond gezondheidsthema’s. Daarbij worden campagneconcepten niet bewust of actief uitgewisseld. Een gemiste kans, denkt Anke. ‘Meer delen zou meer efficiëntie kunnen betekenen. Zeker in deze tijd, waarin budgetten op scherp staan, is dat welkom. Alleen al ervan weten kan tijd schelen, zodat je niet van nul af aan iets hoeft op te starten of te bedenken. De campagne ‘Uitgerust in de klas’ (over slaap en ontspanning onder jongeren) kan bijvoorbeeld gemakkelijk door andere regio’s worden overgenomen worden.’ De samenwerking tussen de GGD-regio’s is er vaak wel als er landelijke subsidies beschikbaar zijn om specifieke thema’s onder de aandacht te brengen. Zoals bij de campagne ‘Rookvrij Leven voor iedereen’. Per GGD-regio is er subsidie beschikbaar voor twee wijken, totaal veertig wijken in Nederland. Anke: ‘Regio’s helpen elkaar dan actief door best practices te delen. Dat is heel effectief.’
Thema’s en doelgroepen
Andersom houdt GGD Zuid-Holland Zuid natuurlijk de ogen en oren open voor campagnes en werkwijzen die in andere regio’s worden ontwikkeld. ‘GGD Zuid-Limburg werkt meer met doelgroepen dan met thema’s,’ geeft Anke als voorbeeld. ‘Wij hebben ‘De Gezonde School’, ‘Trommel zonder rommel’ en ‘Wie jarig viert feest’. Zij nemen dit allemaal samen binnen de doelgroep ‘schoolkinderen’. Daarnaast kijken we ook naar campagnes van zorgorganisaties. Zijn die interessant, dan maken we zeker – in overleg – gebruik van hun concept, zoals met de campagne ‘Wij zijn zelf het medicijn’ van het Alzheimer Centrum Limburg.’ [zie kader]
Het initiatief ‘Wie jarig is viert feest’ wint sinds de lancering in 2022 snel aan terrein en ging direct de regiogrens over. Het idee ontstond bij de GGD Zuid-Holland Zuid, maar voor de nodige slagkracht werd er samenwerking gezocht met GGD West-Brabant en GGD Haaglanden. Jenna Davies, voorzitter van het ‘expertiseteam gezond opgroeien’ vertelt: ‘Dit gedachtengoed kijkt echt vanuit een ander perspectief. In plaats van gezonde alternatieven te bedenken voor traktaties, wordt het idee geïntroduceerd dat je op veel verschillende manieren een verjaardag kunt vieren zónder traktaties. Dat scheelt weer een extra eetmoment. De campagne houdt ook rekening met diëten, levensovertuigingen, financiën en gelijke kansen. Bij het initiatief hoort een website met tips, inspiratie en middelen ter ondersteuning. Er is ook een prentenboekje voor de kinderopvang ontwikkeld. Steeds meer regio’s en koepels voor kinderopvang nemen de campagne over en verrijken deze zelfs, met bijvoorbeeld een verjaardagskaart of verjaardagskalender. We hebben nu een aantal landelijke kernpartners waarmee we samen dit gedachtengoed verder verspreiden. Want uiteindelijk willen we dat niet meer trakteren op school, opvang of BSO de norm wordt’.
De campagne ‘Trommel zonder rommel’ is in 2021 binnen onze regio opgestart en vervolgens door JOGG-landelijk geadopteerd. De campagne nam een enorme vlucht doordat supermarktketen Lidl interesse toonde en zich er exclusief aan committeerde voor drie jaar. Zo kon de campagne enkele jaren samen en met veel impact worden uitgevoerd, steeds voorafgaand aan het nieuwe schooljaar. Vanaf volgend jaar komt er een landelijke coalitie met nog meer gemeenten en supermarktketens. Daarbij is een belangrijk aandachtspunt dat er wordt vastgehouden aan de oorspronkelijke en officiële gezondheidsadviezen en dat de campagne niet meegaat in trends en belangen. De focus ligt op de ouders vlak voordat school weer begint, aan het einde van de zomer. ‘Ik hoop dat ‘Trommel zonder rommel’ blijft bijdragen aan kennisoverdracht en bewustwording bij de ouders.’ Zegt JOGG-regiocoördinator Jenna Davies van GGD Zuid-Holland Zuid. ‘Dat de campagne ze inspireert en stimuleert tot actie. Zodat gezonde broodtrommels de norm worden.’
De campagne ‘Goed Gesprek NIX 18’ werd door GGD Zuid-Holland Zuid opgezet in samenwerking met Youz, specialisten in verslavingszorg, en campagnebureau Pando Network. Ze willen ouders en scholen handvatten bieden om verslaving bij jongeren te voorkomen. Stijn Creugers is Gezonde School-adviseur voor het Voortgezet Onderwijs bij de GGD en vertelt: ‘Eerst boden we via een website en ouderavonden ouders handvatten om met hun kind te praten. Vervolgens kwam er ook vanuit scholen een vraag om ondersteuning. Toen hebben we dit concept verder uitgebreid en geformaliseerd. Zo kan het een officieel erkende interventie worden voor andere GGD-regio’s. Dit vernieuwde, hapklare concept omvat een voorbereidende toelichting aan ouders met eventueel een informatiebijeenkomst. Vervolgens een uitlegles tijdens mentoruur, waarna leerlingen een opdracht krijgen om thuis het gesprek met hun ouders aan te gaan. Dit wordt opgevolgd door een terugkoppel-les en een evaluatie met de mentoren en Youz. Natuurlijk zijn er ook werkboekjes, instructies en een docententraining. Het idee is dat dit al in het eerste onderwijsjaar wordt aangeboden en in de daaropvolgende jaren wordt opgevolgd. Met deze nieuwe insteek willen we het gesprek rond NIX18 nog beter op gang brengen bij zowel jongere, als ouders en scholen.’
De campagne ‘We zijn zelf het medicijn’ , over het verkleinen van de kans op dementie, begon in 2018 in Limburg en is nu door zeven GGD-regio’s overgenomen. In april 2022 was de startbijeenkomst in onze regio. Adviseur Publieke Gezondheid en projectleider Judith Bouwmeester vertelt daarover: ‘We hadden hiervoor de steun van Alzheimer Nederland, Ketenzorg Dementie Waardenland, Ketenzorg Dementie Hoeksche Waard en GGD Zuid-Holland Zuid. Ook was er bestuurlijke ruggensteun. Op een tijdelijke website konden we verhalen, lokale activiteiten en tips voor een gezonde leefstijl delen. Verder was er uiteenlopend promotiemateriaal. In de loop van de tijd bleek de campagne een aanstekelijke ‘zwaan-kleef-aan’, met steeds meer betrokkenen en een bruisende promotietoer door de regio. De impact daarvan laat zich moeilijk meten. Intussen zijn de drie ingrediënten ‘nieuwsgierig blijven’, ‘gezond eten’ en ‘regelmatig bewegen’ nog even actueel. En wat van de campagne beklijft is de dynamiek, de synergie met de partners in de regio en het enthousiasme! Een speciaal digitaal magazine vormde een belangrijke afsluiting van de campagne.’
Voedingscentrum erkent innovatiekracht GGD ZHZ
Marthe Huigens is projectmanager bij het Voedingscentrum. ‘We denken vaak mee met initiatieven rond voeding vanuit GGD’en’, vertelt ze. ‘De samenwerking met GGD Zuid-Holland Zuid rond de campagne ‘Wie jarig is viert feest’ is wel echt uniek. De GGD kwam precies op het goede moment met de juiste insteek. Wij promoten al langer gezonde traktaties, maar dit was echt een knap staaltje omdenken. De campagne omvat álle aspecten en sluit niets uit. Samen met de Alliantie Kinderarmoede zijn we nu kernpartner en promoten we het feestbeleid onder scholen. We werken ook samen als het gaat om de ondersteunende middelen voor scholen. We willen stimuleren dat hier blijvende aandacht voor is en dat het de nieuwe norm wordt. Hetzelfde geldt voor ‘Trommel zonder rommel’. In eerste instantie deden we alleen een inhoudelijke check; inmiddels is het een coproductie. Ook hier zien we kansen voor een bredere, landelijke beweging, om aandacht te vragen voor gezond eten op school. Daar werken we graag aan mee.’