Mariska van Leeuwen, Adviseur Publieke Gezondheid
‘Leren omgaan met de uitdagingen van het leven’
Meisjes in de regio Zuid-Holland Zuid zijn minder gelukkig, hebben vaker psychische klachten en voelen zich meer gestrest, dan bijvoorbeeld jongens. Dat blijkt uit de landelijke Gezondheidsmonitor Jeugd 2021 onder 13- tot 15-jarigen. Tijdens de Landelijke Dag Psychische Gezondheid begin oktober, organiseerde GGD ZHZ een bijeenkomst Mentale Gezondheid voor gemeenteambtenaren, om samen tot een effectieve aanpak te komen van de mentale gezondheid onder jongeren. Reden voor vijf vragen aan Mariska van Leeuwen, lid van het expertiseteam Mentale Gezondheidsbevordering van DG&J.
1.
Waarom actie?
Mariska: ‘Als expertiseteam Mentale Gezondheidsbevordering ontwikkelen we een lange termijnvisie, waarbij we streven naar een betekenisvol leven voor ieder mens in een mentaal gezonde fysieke en sociale leefomgeving. We zetten ons dus bijvoorbeeld in voor een positief en veilig opgroeiklimaat voor kinderen en jongeren, met een focus op middelbare scholieren. Als je dan uit de gezondheidsmonitor een daling blijkt van meer dan 5 procent in het aantal jonge meisjes dat zich gelukkig voelt, is dit een significant signaal en moet je daar iets mee. Want als je niet gelukkig bent, heeft dit invloed op je schoolprestaties en op de rest van je leven. Door hun mentale weerbaarheid te stimuleren, kunnen ze op een goede manier leren omgaan met de uitdagingen in het dagelijks leven.’
2.
Wat kunnen we doen?
Mariska: ‘Als vorm van collectieve preventie willen we structureel aandacht geven aan basisvaardigheden van mentale weerbaarheid. Als jongeren leren weerbaar te zijn en zichzelf goed leren kennen, geeft dat veel mogelijkheden. Hun weerbaarheid kan echter afnemen door risicofactoren als bijvoorbeeld armoede of een instabiele thuissituatie, door negatieve levensgebeurtenissen of een verstoorde sociaal-emotionele ontwikkeling. Je kunt dan proberen verdere negativiteit te voorkomen, door handreikingen te doen en beschermende factoren aan te brengen, zoals werken aan een sterke eigenwaarde, aan goede sociale vaardigheden, aan het (h)erkennen van gevoelens en grenzen. En ze bijvoorbeeld helpen met gedragsalternatieven.’
3.
Concrete aanpak?
Mariska: ‘Binnen het programma de Gezonde School is één van de thema’s ‘welbevinden’, waar mentale gezondheid onder valt. Voor scholen in het voortgezet onderwijs is er nu een eerste, volledige methode ontwikkeld, met daarin bewezen effectieve elementen, om in klassenverband te werken aan weerbaarheid van de jongeren. Deze methode, ‘Je brein de baas’, is in Tilburg tot stand gekomen met medewerking van pedagogen en uiteenlopende professionals. Het omvat onder andere uitgewerkte vormen van klassengesprekken. Deze methode willen we nu ook in Zuid-Holland Zuid uitrollen.’
4.
Next step?
Mariska: ‘Het onderwijs is goed georganiseerd, met een breed netwerk eromheen van andere partijen als bijvoorbeeld Jong GZ en Schoolmaatschappelijk Werk. Het is fijn als we met al deze partijen kunnen werken aan een brede uitrol van zo’n interventie – om de scholen zelf ook te ontlasten – en als gemeenten hierin actief richtinggevend zijn. Maar uiteindelijk bereik je hiermee slechts een deel van de jongeren en wil je verder kijken. Bijvoorbeeld samen met LVS, naar de doelgroepen waar de Matchmakers mee te maken hebben, of naar mbo-scholen, of sportverenigingen. Kortom, naar alle plekken waar jongeren bij elkaar zijn. Maar het is belangrijk om eerst de interventie goed in de vingers krijgen. En dan daarmee met andere partijen meer doelgroepen proberen te bereiken. Beter zo, dan dat iedereen zijn eigen aanpak volgt.’
5.
Wens voor de toekomst?
Mariska: ‘Wat echt nog wel een wens voor de toekomst zou zijn, is als we een soort JOGG-aanpak voor mentale gezondheid kunnen realiseren. Dus veel meer regionaal gedacht, met een regionale regisseur, zoals JOGG dat ook heeft. Hoe mooi is het, als we jongeren mentaal zó weerbaar kunnen maken, dat ze bijvoorbeeld niet zwichten voor verleidingen maar uit zichzelf kiezen voor lekker sporten en gezond eten…?’
Mariska van Leeuwen, lid expertiseteam Mentale Gezondheidsbevordering DG&J