MET HET MES OP TAFEL
Melden geoorloofd verzuim kost veel en levert weinig op'
In ‘Met het mes op tafel’ staat een actuele stelling centraal waarop twee betrokkenen uit het veld inhoudelijk reageren. In politiek en maatschappij gaan stemmen op dat scholen niet alleen ongeoorloofd verzuim, maar ook geoorloofd verzuim moeten gaan melden. Dat leidt hier en daar tot onrust. Want wat is de toegevoegde waarde daarvan? En hoe zit het met de capaciteit bij instellingen die het verzuim moeten opvolgen, zoals Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten (LVS) in Zuid-Holland Zuid? Daarbij aansluitend is de stelling in deze ‘Met het mes op tafel’: 'Het melden van geoorloofd verzuim kost veel en levert weinig op'
Oneens ‘Doelmatige zorg leveren, zodat handhaving niet meer aan de orde is’
Janske van Aalsburg-Lock, Jeugdarts bij Jong JGZ: ‘We helpen jeugdigen niet verder met het onderscheid tussen geoorloofd en ongeoorloofd verzuim. Ik ondersteun het idee ons te richten op de totale hoeveelheid schoolafwezigheid over een bepaalde periode, ongeacht of dit geoorloofd of ongeoorloofd verzuim was. Daarvoor zijn verschillende argumenten. Ten eerste is er bij sommige leerlingen sprake van gecombineerd verzuim of van verkapt ongeoorloofd verzuim. Ten tweede kan zowel geoorloofd als ongeoorloofd verzuim een signaal zijn van (complexe) onderliggende problematiek. Ten derde kan schoolverzuim op zichzelf gezondheidsproblemen veroorzaken, of dit verzuim nou geoorloofd was of niet.’
Janske: ‘Het is van belang dat school goed registreert wanneer de totale hoeveelheid schoolverzuim zorgwekkend wordt en hier vervolgens actie op onderneemt. Melding bij LVS kan helpen, omdat er dan – dankzij het handhavende karakter van LVS – een duidelijk moment is, waarop schoolverzuim met de jeugdige en de ouders/verzorgers besproken kan worden. Samen met school, jeugdgezondheidszorg, hulpverlening en LVS kan een inschatting gemaakt worden van mogelijke onderliggende problemen en zorgbehoefte. Zo kan tijdig hulp worden ingeschakeld en kan voorkomen worden dat onderliggende problematiek verergert. Preventieve verzuimgesprekken kunnen een effectief middel zijn om de negatieve spiraal met toenemend schoolverzuim te doorbreken. Daarnaast kan de jeugdige in een vroeg stadium worden ondersteund om de schoolcarrière zo goed mogelijk te vervolgen. Ook scholen kunnen zo bijtijds worden ondersteund om leerlingen met (complexe) problematiek zo goed mogelijk onderwijs te bieden. Tot slot kan door de samenwerking tussen deze partijen én analyse van de verzuimgegevens effectieve collectieve preventie op scholen worden ingezet, zoals antipestbeleid. Zodat de schoolgang van alle leerlingen verbetert en verzuim écht voorkomen kan worden.’ Janske: ‘Om dit proces goed te laten verlopen, is het van belang dat we met álle betrokken ‘verzuim-partners’ één plan van aanpak hanteren. Daarin moet dan duidelijk zijn in welke fase welke zorg geleverd wordt en hoe de betrokken ketenpartners dit onderling goed met elkaar afstemmen. Ongeacht de wijze van verzuimmelden zou bijvoorbeeld de samenwerking tussen LVS en JGZ ongewijzigd moeten blijven, omdat hun werkwijzen echt complementair zijn aan elkaar. Zo kunnen we doelmatige zorg leveren, die in de toekomst veel geld en leed kan besparen, en die ervoor kan zorgen dat ‘handhaving’ in de toekomst niet meer aan de orde is.’
Oneens ‘Ruimte krijgen om écht te kijken naar jongeren’
Reimke Willemze, Manager dienstverlening en Covid-uitvoeringsorganisatie (GGD en LVS Zuid-Holland Zuid): ‘Ik ben het eens met de argumenten die de jeugdarts geeft en heb daar niet zoveel aan toe te voegen. Schoolverzuim is namelijk schoolverzuim. Het label dat je erop plakt, ‘geoorloofd’ of ‘ongeoorloofd’, doet er niet zoveel toe. Wat belangrijk is, is dat het verzuimende kind of de jongere, wordt gezien. Dat hij of zij ervaart dat zijn of haar aanwezigheid gemist wordt!’ Reimke: ‘Meedoen, deelnemen, aanwezig zijn, dáár gaat het om. En als dat niet lukt, dan kan de school met het kind of de jongere en de ouders – daarbij ondersteund door professionals zoals die aanwezig zijn in de jeugdgezondheidszorg en bij LVS – op zoek gaan naar oplossingen.’ Reimke: ‘En om het ook maar praktisch in te steken. Als we al het verzuim (geoorloofd en ongeoorloofd) op één hoop gooien, wordt de verzuimregistratie voor scholen vele malen eenvoudiger. Dat is misschien wensdenken in ons mooie land, waar we houden van regels en voorschriften. Maar tóch hoop ik oprecht dat de professionals op scholen, in de jeugdgezondheidszorg en bij gemeenten (LVS) hierdoor de ruimte krijgen om écht te kijken naar de verzuimende kinderen en jongeren. En om écht te doen wat zij nodig hebben!’